Lãnh đạo Mỏ sắt Trại Cau đến động viên gia đình anh Doãn Văn Phong, tổ 12, thị trấn Chùa Hang bị ảnh hưởng do ngập úng Hệ thống rãnh thoát nước hai bên Quốc lộ 17 đoạn qua địa phận tổ 12, thị trấn Trại Cau được khơi thông sau khi bị lấp kín bởi bùn thải

Sự việc xảy ra vào rạng sáng ngày 22-5, mưa lớn đã khiến bùn đất từ trên Bãi thải tầng 49 của Mỏ sắt Trại Cau tràn xuống Quốc lộ 17 đổ vào vườn và nhà của 13 hộ dân sinh sống gần đó (độ sâu từ 0,3m đến 0,6m). Do thời điểm mưa lớn xảy ra vào rạng sáng nên người dân không kịp ứng phó, nhiều tài sản, cây cối, hoa màu bị ngập trong nước và bùn đất. Tại Quốc lộ 17, đoạn từ Trạm xăng dầu Bắc Thái đến lối rẽ đi xã Tân Lợi dài mấy trăm mét đã xảy ra ngập úng cục bộ kéo dài trên 3 giờ đồng hồ với độ sâu từ 0,5m đến 1,2m, ước thiệt hại khoảng 500 triệu đồng. Gia đình anh Doãn Văn Phong kinh doanh sắt thép trên trục Quốc lộ 17, sau mấy ngày nước rút vẫn dọn dẹp chưa xong. Anh Phong cho biết: Gia đình tôi bị ảnh hưởng nặng nhất vì nhà cách chân bãi thải chỉ khoảng 30m, nền nhà lại thấp hơn mặt đường. Số lượng sắt thép bị ngập nước, đang chuyển màu han gỉ khoảng gần 10 tấn. Còn gia đình anh Hoàng Văn Phận chuyên làm nhôm kính ở gần đó cũng bị thiệt hại khá lớn, nhất là chiếc máy cắt nhôm định hình hiện đại mới đầu tư bị ngập trong nước nhiều khả năng bị hỏng.

Theo ông Vũ Đăng Khoa, Chủ tịch UBND thị trấn Trại Cau, trường hợp này chưa từng xảy ra ở đang bao giờ nên cả người dân và chính quyền đều bất ngờ. Do đó, nhiều tài sản đã không kịp di chuyển lên cao tránh nước và bùn thải. Ngay sau khi nhận được thông tin, địa phương đã huy động lực lượng cán bộ, dân quân thị trấn và xã lân cận cùng với tự vệ Mỏ sắt Trại Cau sử dụng ô tô, máy xúc đến hót dọn bùn tràn, khơi thông cống rãnh thoát nước.

Vậy, tại sao lại xảy ra sự việc trên? Nguyên do đầu tiên chính là hệ thống thoát nước hai bên đường không đảm bảo. Cả đoạn đường dài hàng trăm mét nhiều chỗ thiếu rãnh thoát nước, những chỗ có lại rất nhỏ, không được nạo vét thường xuyên. Có đoạn, người dân địa phương lấp luôn rãnh thoát nước khi làm đường vào nhà. Sau quá trình sửa chữa, tu bổ, nâng đường, nền nhà một số hộ dân đã thấp hơn mặt đường. Anh Doãn Văn Phong cho hay, nền nhà ban đầu của gia đình cao hơn nền đường 50cm, nhưng nay sau 2 lần nâng cốt đường, nền nhà đã thấp hơn khoảng 20cm. Và một nguyên do quan trọng nữa là bãi thải ngoài của Mỏ sắt Trại Cau nằm sát đường và rất gần các hộ dân. Mặc dù đã trồng keo dưới chân bãi thải, song do cây còn nhỏ, mật độ thưa nên khi mưa to, bùn đất phía trên vẫn đổ xuống chân bãi, lấp kín rãnh thoát nước, tràn qua mặt đường vào nhà các hộ dân. Theo cung cấp của Mỏ sắt Trại Cau, Bãi thải tầng 49 có diện tích 12,5ha được thiết kế theo tiêu chuẩn bãi thải ngoài có sức chứa 3 triệu m3 đất đá, chiều cao đổ thải tối đa 80m. Thông tin với chúng tôi, anh Phạm Văn Phúc, cán bộ Phòng Kỹ thuật thuộc Mỏ cho biết, hiện đơn vị đã đổ thải được 1,6 triệu m3 với cao trình 70m. Như vậy, theo thiết kế bãi thải vẫn đảm bảo an toàn.

Để khắc phục hậu quả, phía Mỏ sắt Trại Cau đang cùng chính quyền địa phương thống kê thiệt hại của người dân để có phương án hỗ trợ kịp thời. Theo ông Nguyễn Văn Quảng, Bí thư Đảng ủy Mỏ sắt Trại Cau, những trường hợp bị ngập úng bùn đất từ bãi thải, Mỏ có trách nhiệm nạo vét sạch sẽ. Phần sắt thép bị ngập nước, giảm phẩm cấp, Mỏ dự định sẽ tính toán mua lại cho người dân. Các trường hợp khác bị ảnh hưởng do thiên tai, huyện Đồng Hỷ sẽ có trách nhiệm hỗ trợ.

Được biết, cũng trong trận mưa hôm 22 và 23-5 vừa qua, tại cánh đồng xóm Kim Cương, xã Cây Thị (Đồng Hỷ) xuất hiện thêm một số hố sụt lún. Trước đó, tình trạng này đã xuất hiện tại đây khiến nhiều thửa ruộng không thể canh tác. Mặc dù bị ảnh hưởng một thời gian dài, nhưng người dân chưa được hỗ trợ do chưa thể xác định nguyên nhân và chủ thể gây ra. Sau mấy trận mưa vừa qua, nước từ các hố sụt lún đã chảy thông vào khu vực khai thác moong Tầng sâu núi Quặng của Mỏ sắt Trại Cau khiến đơn vị này phải dừng khai thác. Tại buổi làm việc giữa lãnh đạo Mỏ, chính quyền địa phương và người dân sở tại, Mỏ sắt Trại Cau xác nhận hiện tượng sụt hố ở cánh đồng Kim Cương là do hoạt động khai thác của Mỏ gây ra. Mỏ và chính quyền cam kết sẽ bồi thường thiệt hại đối với những diện tích không thể canh tác, đồng thời đề xuất thu hồi chuyển sang mục đích sử dụng khác hiệu quả hơn sau khi lấp toàn bộ hố sụt lún.

Qua sự việc trên cho thấy, tuy mức độ ảnh hưởng chưa thật sự lớn, song không thể chủ quan, lơ là trong công tác phòng, chống lụt bão. Sự việc sạt lở bãi thải gây thiệt hại nặng nề về người và tài sản tại Mỏ than Phấn Mễ cách đây mấy năm vẫn là bài học luôn mới. Mùa mưa bão đã đến, rất cần phương án chủ động phòng, chống thiên tai, kịp thời ứng phó khi tình huống xấu xảy ra của các lực lượng tại chỗ, nhất là đối với khu vực có hoạt động khai thác khoáng sản lớn như Trại Cau.