Cơ duyên trời ban

Hơn 10 năm trước, nhiều hộ dân ở Phú Thượng đã mua những cây bích đào về chơi trong dịp Tết Nguyên đán. Xuân qua, họ mang những cây hoa này trồng trong vườn nhà. Cứ thế, mùa qua mùa, cây đào phát triển tốt, cho bông tươi thắm mỗi độ Xuân về.

Nhận thấy bích đào rất hợp với vùng đất dưới chân núi đá, chừng 3, 4 năm trước, nhiều hộ dân ở Phú Thượng đã mạnh dạn đầu tư trồng hoa để bán. Vẫn biết, trồng hoa đào cũng lắm công phu nhưng từ những cơ duyên ban đầu, đi qua những mùa hoa Tết, thức cùng những cây hoa, người dân nơi đây càng tích lũy được nhiều kinh nghiệm và thêm yêu, gắn bó với bích đào.

Ông Lường Văn Lục ở xóm Mỏ Gà: Gia đình tôi trồng bích đào để bán được 3 năm rồi. Từ những khó khăn ban đầu, đến nay, chúng tôi đã hiểu thật rõ đặc tính của loại hoa này; kỹ thuật ghép hoa; cách chăm bón để hoa nở đúng dịp Tết…

Giống như những mùa hoa trước, năm nay, gia đình ông Lục trồng hơn 100 gốc Bích đào. Theo chia sẻ của ông, vụ đầu trồng hoa, ông tuốt lá  2 tháng trước Tết. Tuy nhiên, hoa đào nở đúng dịp Tết hay không phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết. Bởi thế, vụ sau, ông đã có kinh nghiệm, canh thời tiết để tuốt hoa.

Riêng năm nay, do thời tiết ấm hơn mọi năm nên ông tuốt lá trước Tết 1 tháng rưỡi (những năm lạnh giá thì tuốt lá dịp 2 tháng hoặc hơn 2 tháng trước Tết). Chăm chỉ vun xới nên chỉ sau tuốt lá chừng 2 tuần, vườn hoa đào của gia đình ông đã bật ra những nụ hoa li ti. Ông nói: Khi nụ hoa đã bật ra khỏi thân cây, tôi không tưới gốc nữa mà dừng lại để hãm không cho hoa nở sớm. Cách Tết chừng đôi, ba tuần, tôi mới tiếp tục chăm sóc, tưới cây hằng ngày để nụ hoa nhanh lớn, nở đúng dịp Tết…

Từ cơ duyên trời ban, nay người trồng đào Phú Thượng đã biết cách nâng niu, chăm bẵm để những vườn đào vươn mình bên núi đá, mang lại vẻ đẹp riêng có nơi đất trời vùng cao.

Cánh hoa bích đào ở Phú Thượng (Võ Nhai) thắm hơn những vùng trồng hoa đào khác của tỉnh.

Đào thắm và sai hoa

Những làng hoa đào nổi tiếng mà tôi từng được đặt chân đến như Nhật Tân- Hà Nội và Cam Giá (TP. Thái Nguyên) nức tiếng đều nằm ven sông. Có lẽ đất phù sa đã mang dưỡng chất cho những cây đào nguồn nhựa sống sinh sôi để bung hoa làm đẹp cho đời. Tuy nhiên, điều tôi rất bất ngờ chính là dù nằm ở chân núi đá xám bạc màu thời gian, những cây bích đào lại có thể cho hoa đẹp đến vậy.

Ông Hoàng Văn Giang ở xóm Mỏ Gà cho hay: Khác biệt lớn nhất của bích đào ở đây với các vùng khác chính là cây sai hoa; bông hoa to, cánh dày và sắc thắm.

Để chứng thực lời nói của ông Giang, chúng tôi đã cùng nhau đi thăm những vườn hoa bích đào ở Mỏ Gà. Trong nắng chiều nhạt cuối năm, từng cành đào đã bắt đầu bung nở, bắt mắt. Mắt thấy, tay sờ từng cánh hoa đào dày dặn chúng tôi không thể phủ nhận lời nói của ông Giang - người đã gắn bó với nghề trồng đào 4 năm nay.

Để có những cây đào đẹp như thế này, người trồng hoa nơi đây đã thật sáng tạo khi ghép phôi (gốc bích đào hoặc đào phai) với hoa đào Nhật Tân. Sự kết hợp này đã cho ra những cành đào sai hoa giống như đào Nhật Tân nhưng bông lại to hơn tất thảy những vùng trồng đào khác trong cả nước.

Theo nhận định của những người trồng bích đào ở Phú Thượng, chính thổ nhưỡng, khí hậu đã tạo nên sắc đào thắm riêng có của hoa đào miền sơn cước. Dù khách hàng ở miền xuôi hay miền ngược đều gật gù, tán dương và chưa bao giờ đi về “tay không” khi đến đây tìm mua bích đào chơi trong ngày Tết.

Xuất phát từ những thú chơi trong ngày Tết, giờ, trồng Bích đào đã trở thành một nghề khá phổ biến ở Phú Thượng, tập trung nhiều nhất ở xóm Mỏ Gà. Trung bình, mỗi năm một hộ trồng khoảng trên 100 gốc hoa Bích đào. Những hộ trồng nhiều nhất là gia đình anh Hoàng Ngọc Tú, ông Hoàng Văn Giang, ông  La Văn Thìn… ở xóm Mỏ Gà (năm nào cũng trồng từ 150 đến hơn 200 gốc hoa/hộ).

Chỉ sau 3, 4 năm, bích đào Phú Thượng đã nổi tiếng, được nhiều người dân trong, ngoài tỉnh tìm về mua khi Tết đến. Thậm chí, nhiều người trồng hoa ở Nhật Tân còn mang cây giống về đây liên kết với một số hộ trồng hoa đào ở xóm Mỏ Gà ghép cây và đặt hàng ngay từ trong năm. Trồng đào đã mang lại nguồn thu nhập kha khá cho người dân xóm núi. 

Ông Lường Văn Lục cho hay: Năm ngoái, gia đình tôi trồng được hơn 100 gốc đào. Với giá bán từ 400 đến 800 nghìn đồng/cây, trừ chi phí vợ chồng tôi cũng thu được một món tiền không nhỏ.

Cách Tết Nguyên đán 2025 khoảng 1 tháng, người dân từ khắp nơi đã đổ về đây xem hoa, chọn cây và đặt cọc. Người trồng Bích đào ở miền sơn cước này vì thế cũng rất phấn khởi.

Vậy là cùng với những đồi cam, quýt và những vạt đồi trồng na xanh ngút mắt, người dân Phú Thượng lại có thêm nghề mới - nghề trồng đào, mở ra nhiều triển vọng trong tương lai. Xã nông thôn mới Phú Thượng vì thế sẽ ngày càng phát triển, người dân có cuộc sống sung túc hơn.