Thái Nguyên tự hào là cái nôi của nền báo chí cách mạng Việt Nam, nơi ra đời Hội Nhà báo Việt Nam, Trường dạy viết báo Huỳnh Thúc Kháng; nơi thành lập, hoạt động đầu tiên của một số cơ quan báo chí Trung ương như: Báo Nhân dân, Báo Quân đội nhân dân. Trên địa bàn tỉnh còn là nơi nhiều cơ quan báo chí đặt cơ sở hoạt động trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp như Báo Văn nghệ và các bộ phận của Thông tấn xã Việt Nam.

Hoạt động báo chí tại Thái Nguyên diễn ra sôi động, trở thành một binh chủng quan trọng trên mặt trận tư tưởng. Trong dòng chảy lịch sử của nền báo chí cách mạng Việt Nam suốt gần 100 năm qua, dưới sự lãnh đạo của cấp ủy đảng và sự quản lý chặt chẽ của chính quyền, báo chí Thái Nguyên đã không ngừng phát triển lớn mạnh.

Hiện nay, Thái Nguyên có 3 cơ quan báo chí của tỉnh gồm: Báo Thái Nguyên, Đài PT-TH Thái Nguyên, Tạp chí Văn nghệ Thái Nguyên với đầy đủ các loại hình: Báo in, báo nói, báo hình, báo điện tử... Ngoài ra, còn có Trung tâm Thông tin tỉnh và 9 trung tâm văn hóa, thể thao và truyền thông cấp huyện. Với vị thế trung tâm vùng, Thái Nguyên cũng là tỉnh được nhiều báo, tạp chí đặt văn phòng đại diện.

Theo đánh giá, sau 9 năm triển khai Luật Báo chí năm 2016 cho thấy các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh đã quan tâm thực hiện nghiêm túc, đạt hiệu quả. Luật là hành lang pháp lý đảm bảo quyền tự do báo chí, tự do ngôn luận trong khuôn khổ pháp luật quy định.

Từ quy định của Luật đã giúp cho các cơ quan chủ động hơn trong thực hiện chức năng chỉ đạo, quản lý hoạt động báo chí; cơ quan chủ quản báo chí xác định rõ hơn quyền hạn, trách nhiệm, vai trò của mình đối với cơ quan báo chí. Các cơ quan báo chí, nhà báo, phóng viên, những người hoạt động trong lĩnh vực báo chí có ý thức, trách nhiệm hơn trong thực hiện và chấp hành các quy định của Luật Báo chí…

Tuy nhiên, thẳng thắn nhìn nhận Luật Báo chí năm 2016 chưa bao phủ hết sự phát triển của công nghệ làm báo, công nghệ thông tin để điều chỉnh. Vẫn có hiện tượng nhiều tờ báo, nhất là tạp chí xa rời tôn chỉ, mục đích, thương mại hoá, báo hoá tạp chí, báo hoá trang thông tin điện tử tồn tại từ lâu chưa được xử lý dứt điểm. Thực hiện cơ chế tự chủ, nhiều toà soạn khó khăn về kinh phí hoạt động, một số phóng viên thường trú bị khoán nguồn thu nên gây áp lực ký hợp đồng tuyên truyền, tài trợ làm nhiều cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp bức xúc, uy tín nghề nghiệp, báo chí bị ảnh hưởng.

Phóng viên Báo Thái Nguyên điện tử tác nghiệp tại Nhà máy kẽm điện phân Thái Nguyên.

Thời gian qua, Sở Thông tin và Truyền thông Thái Nguyên đã phối hợp với Công ty CP Đầu tư xây dựng và Khai thác khoáng sản Thăng Long giải quyết việc Tạp chí Ngày mới online (Ấn phẩm điện tử của Tạp chí Người cao tuổi) đăng tải 4 bài viết liên quan đến công tác quản lý nhà nước về tài nguyên khoáng sản, quản lý rừng và khai thác vàng của Công ty Thăng Long tại Bản Ná (Thần Sa, Võ Nhai).

Sở đã có văn bản phản hồi gửi Tạp chí, nêu rõ 8 nội dung thông tin mà tạp chí đăng tải sai sự thật, không chính xác, một chiều, không kiểm chứng, thông tin cũ không đúng với thực tế tại thời điểm hiện tại; đề nghị Tạp chí thực hiện việc cải chính, xin lỗi theo quy định tại Điều 42 Luật Báo chí.

Ngày 19/12/2021, Tạp chí Người cao tuổi có văn bản số 250/CV-TCNCT gửi Tỉnh ủy, UBND tỉnh xin lỗi về việc đăng thông tin không đúng sự thật; đồng thời ngay sau đó đã gỡ các bài viết nêu trên và kiểm điểm, rút kinh nghiệm sâu sắc bộ phận phóng viên, biên tập, xuất bản.

Tiếp đó, nhận được đơn của Công ty TNHH bê tông xây dựng Việt Cường về Báo điện tử Tài nguyên và Môi trường đăng 2 bài viết có thông tin sai sự thật về hoạt động của công ty, Sở Thông tin và Truyền thông đã hướng dẫn đơn vị có văn bản phản hồi thông tin báo chí theo quy định tại Điều 43 Luật Báo chí năm 2016. Báo Tài Nguyên và Môi trường sau đó đã cải chính, xin lỗi công khai trên báo chí và gỡ bỏ 2 bài viết có nội dung không đúng sự thật về việc khai thác, vận chuyển đất của Công ty và tạm dừng toàn bộ hoạt động chuyên môn nghiệp vụ (treo bút) thời gian 90 ngày đối với 2 tác giả bài báo.

Như vậy, có thể thấy trong đội ngũ làm báo vẫn còn một số nhà báo, phóng viên lợi dụng danh nghĩa nghề nghiệp gây phiền hà, nhũng nhiễu, thông tin sai sự thật với động cơ cá nhân, làm ảnh hưởng tới uy tín của các doanh nghiệp. Những nội dung thông tin các báo, tạp chí đưa không đúng sự thật về các cơ quan, doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh, cơ quan chuyên môn ban hành các quyết định xử phạt hành chính, yêu cầu gỡ bỏ, cải chính, xin lỗi doanh nghiệp, bạn đọc.

Hiện nay, các bộ, ngành, địa phương đang đánh giá việc thực hiện Quy hoạch báo chí gắn với tổng kết Nghị quyết 18-NQ/TW để xây dựng phương án sắp xếp hệ thống báo chí bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Việc sắp xếp hệ thống báo chí một cách đồng bộ, thống nhất, khoa học, không chỉ đáp ứng mục tiêu xây dựng nền báo chí ngày càng chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại mà còn góp phần thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ chính trị thông tin, tuyên truyền trong giai đoạn cách mạng mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam và hướng tới kỷ niệm 100 năm báo chí cách mạng Việt Nam.